UITHOORN – Afgelopen week is er veel commotie ontstaan rondom het weghalen van Nederlandse vlaggen door de gemeente Uithoorn. De rood-wit-blauwe symbolen waren onder andere bevestigd aan lantaarnpalen in het dorp. Maar mag de gemeente die vlaggen zomaar verwijderen?
Op 11 oktober begon de gemeente met het verwijderen van de vlaggen uit de openbare ruimte. Volgens het gemeentebestuur waren deze vlaggen in strijd met de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Bovendien waren er meldingen van inwoners die zich geïntimideerd voelden door de aanwezigheid van de vlaggen. Ook zouden ze volgens de gemeente de verkeersveiligheid in gevaar kunnen brengen. De actie kreeg landelijke aandacht en zette een discussie in gang over de grenzen van vlaggengebruik en vrijheid van meningsuiting.
Wat zegt de wet?
De gemeente verwijst voor haar besluit naar artikel 2:42 van de APV, waarin staat dat het verboden is zonder toestemming van de eigenaar uitingen aan gemeentelijke eigendommen, zoals lantaarnpalen en verkeersborden, te plaatsen. Dit artikel, gericht op plak- en kladverbod, verbiedt onder andere het zonder toestemming aanbrengen van aanplakbiljetten, geschriften, afbeeldingen of aanduidingen. De vlaggen hingen aan lantaarnpalen, waarvan de gemeente eigenaar is.
Reactie gemeente
Een woordvoerder van de gemeente reageert: “Het zonder toestemming ophangen van vlaggen of andere uitingen aan gemeentelijke eigendommen, zoals lantaarnpalen en verkeersborden, is niet toegestaan volgens de Algemene Plaatselijke Verordening. Het is de verantwoordelijkheid van de gemeente om te handhaven op de regels die voor iedereen gelden. Iedereen moet zijn mening kunnen uiten of demonstreren, maar wel binnen de regels en met respect voor elkaar. We willen nogmaals benadrukken dat het uithangen van een vlag aan de eigen woning of op eigen terrein uiteraard gewoon mag.”
Genuanceerd perspectief van hoogleraar staats- en bestuursrecht
Prof. Geerten Boogaard, hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden, noemt het onderwerp complex en diffuus. “Een vlag is een uiting van vrijheid van meningsuiting,” legt hij uit. In dit geval lijkt het erop dat degene die de vlaggen ophing een politiek statement wilde maken. Volgens Boogaard mag de gemeente alleen ingrijpen als daar objectieve redenen voor zijn, zoals gevaar voor de verkeersveiligheid of onrechtmatig gebruik van gemeentelijk eigendom. “De gemeente mag niet zomaar optreden omdat iemand zich geïntimideerd voelt door de boodschap van de vlag. Daarmee raakt de gemeente namelijk aan de inhoud van de uiting.”
Hij benadrukt dat de gemeente zich moet beperken tot neutrale en toetsbare criteria. “Ingrijpen op basis van de inhoud van de vlag of het vermeende intimidatie-effect is juridisch gezien lastig. De gemeente mag daar geen oordeel over vellen; dat is iets voor de landelijke overheid of de rechter.”
Geen regels voor vlaggengebruik
Nederland kent geen wettelijke regels voor het gebruik van de nationale vlag. Volgens de Rijksoverheid mag iedereen op alle dagen van het jaar de vlag uithangen. Er is geen wet die het vlaggen verbiedt of voorschrijft hoe dit moet gebeuren.
Wel zijn er gebruiken en protocollen. Zo mag een gehesen vlag nooit de grond raken of het verkeer hinderen. Ook wordt afgeraden de vlag tussen zonsondergang en zonsopkomst te laten hangen. Wie toch ’s nachts wil vlaggen, wordt geadviseerd de vlag goed te verlichten, zodat de kleuren zichtbaar blijven.
Nieuwe oproep op sociale media
Hoewel de gemeente vermoedde dat het ophangen van de vlaggen verband hield met het anti-azc-protest van afgelopen dinsdag, liet de organisator weten er niets mee te maken te hebben. Via sociale media gaat wel een nieuwe oproep rond om de nacht van 28 op 29 oktober te vullen met vlaggen en stickers. Of dit zal leiden tot nieuwe acties of maatregelen, is nog afwachten.
Bron: Professor Geerten Boogaard (Hoogleraar staats- en bestuursrecht Universiteit Leiden), Rijksoverheid.nl, Gemeente Uithoorn
Foto: Pixabay
Auteur: Sibel Önemli
