AMSTELLAND-MEERLANDEN – Nederland maakt zich op voor de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober. Maar hoe lagen de kaarten er eigenlijk bij tijdens de vorige landelijke verkiezingen, in november 2023? Welke partijen kregen het vertrouwen van de kiezer, en waar viel de opkomst juist tegen?
Wat direct opvalt, is dat de opkomst bij de afgelopen twee verkiezingen in alle gemeenten is gedaald. De grootste daling vond plaats in Haarlemmermeer: daar ging in 2017 nog ruim 87% van de kiesgerechtigden stemmen, in 2023 was dat gedaald tot 77%.
Nederland kende ruim vijftig jaar lang een opkomstplicht, maar die werd in 1970 afgeschaft. Sindsdien is stemmen een recht, geen plicht. Toch is de afname van de opkomst sinds 2017 opvallend.
Rechtsgezinde streek
De streek stemt overwegend rechts. In vrijwel alle gemeenten vormen VVD, PVV en GroenLinks-PvdA de top drie. Alleen in Aalsmeer wist nieuwkomer NSC zich tussen de gevestigde partijen te wringen, waardoor GroenLinks-PvdA daar buiten de top drie viel.
In Haarlemmermeer en Uithoorn werd de PVV de grootste partij. In Aalsmeer versloeg de VVD de PVV nipt, met slechts twee stemmen verschil. In alle drie deze gemeenten eindigde GL-PvdA op de derde plek, telkens met een aanzienlijk verschil ten opzichte van de nummer twee. Van een nek-aan-nekrace tussen links en rechts was dus nauwelijks sprake: de rechtse partijen bleven duidelijk dominant.
Links wint in Ouder-Amstel
Een uitzondering vormt Ouder-Amstel, waar GL-PvdA met 23% van de stemmen de grootste werd. De VVD kwam daar op plek twee, gevolgd door de PVV. D66 deed het hier relatief goed met een vierde plek, terwijl de partij in de andere gemeenten steevast op plek vijf of lager eindigde.
In Amstelveen kwam de VVD als grootste uit de bus, met GL-PvdA als goede tweede. Maar met een verschil van bijna duizend stemmen werd het daar geen echte strijd tussen de twee.
D66 en CDA bleven achter
Opvallend is dat D66, die in de huidige landelijke peilingen bezig is aan een voorzichtige opmars, bij de vorige verkiezingen in de streek nergens echt hoog scoorde. Alleen in Ouder-Amstel haalde de partij de vierde plek; in andere gemeenten bleef het bij plek vijf of lager.
Ook het CDA, dat met lijsttrekker Henri Bontenbal momenteel aan populariteit lijkt te winnen, wist twee jaar geleden in de regio geen vuist te maken. De partij haalde nergens de top vijf en belandde vaker nog op de achtste of negende plaats. In Haarlemmermeer werden de verkiezingsposters het doelwit van vernielingen. Daar zijn de afgelopen weken meerdere CDA-campagneborden vernield, gestolen of zelfs in brand gestoken. Volgens lokaal fractievoorzitter Erik van der Peet begon het met enkele vernielingen zo’n twee weken geleden. Niet lang daarna dook een video op van een brandend verkiezingsbord, met het nummer Wij houden van Oranje op de achtergrond. In totaal zijn er zo’n twintig borden verdwenen of beschadigd, met name in Nieuw-Vennep. De partij heeft inmiddels aangifte gedaan en roept via social media op: “Als mensen meer weten, kunnen ze dat altijd melden.”
Campagne voor hogere opkomst
In aanloop naar de verkiezingen proberen gemeenten de opkomst te stimuleren. Zo voert Uithoorn actief campagne om inwoners naar de stembus te krijgen. “Het vertrouwen in de politiek is laag,” zegt burgemeester Pieter Heiliegers. “Dat is voor veel mensen een reden om niet te gaan stemmen. Maar juist nu, met alles wat er speelt in Nederland en de wereld, is het belangrijk om van ons stemrecht gebruik te maken. ”De burgemeester hoopt dan ook op een hogere opkomst in zijn gemeente. “We leven in een land waar je vrij bent om je mening te geven. Laten we die vrijheid koesteren door haar actief te gebruiken.”
Bron: gemeente Uithoorn, allecijfers.nl, parlement.com
Foto: privé archief
Auteur: Sibel Önemli
